Pojava poligrafa u privatnoj praksi, donela je mogućnost da veći broj ljudi spozna tu mogućnost provere istine. Večita dilema čoveka oko toga šta je laž, a šta istina, iznudila je potrebu čoveka da traga za nekim posebnim uređajem, kojim će to moći da spozna. Tako su se pojedinci ohrabrili da pronađu prvi poligraf. Od tog prvog uređaja, do savremenih u ovom vremenu prošlo je mnogo vremena i iskustvo je veliko.
Iskustvo stečeno sa pogrešnim saznanjima i spoznajama, vodi ka većimm greškama ili ka stalnom činjenju istih greški, koje imaju svoje posledice. Savremena tehnika i poligraf kao instrument za spoznaju istine i laži, doprineli su tome da se danas sa velikom verovatnoćom od 95 do 97 %, može utvrditi da li neko govori istinu ili ne. To je doprinos tehnike koju čini poligrafski softver, sa senzorima i hardverskom komponentom, što se u paketu sa kompjuterom, daje jednu veoma pouzdanu spravu za spoznaju istine.
Nasuprot tehnike nalazi se čovek. To može biti neki pojedinac koji je na razne načine došao do toga da radi sa poligrafom i po tom osnovu daje svoj sud. Da, upravo je to ona velika opasnost u poligrafiji, da taj pojedinac daje svoj sud koji temelji na svom malom spoznanju o poligrafiji i utiče na nju u procentu od 99,9 do 100 %. Ako tome dodamo izraženu potrebu da pre svega dođe do novca po osnovu rada na poligrafu, tada dobijemo krajnje nepouzdani rezultat nakon testiranja, bez obzira na posledice koje mogu nastati po osnovu iznetih rezultata testa.
Da bi se sve bolje razumelo, svaki korisnik poligrafskih usluga mora znati osnovne činjenice, koje čine temelj poligrafije, a to su neke od osnovnih vrsta testova:
- Postoje skrining testovi sa više pitanja, koji služe da se od mase pitanja, izdvoje ona pitanja, na kojima lice pokazuje određenu reakciju na laž,
- Postoje testovi kojima se mogu dobiti duboko skriveni podaci u ličnosti testiranog lica,
- Postoje testovi koji se validiraju i ocenjuju.
U slučajevima kada postoji mnogo detalja koji nas interesuju i koje želimo saznati, mogu se koristiti prve dve vrste testova, kojih opet ima više podvrsta, zavisno od toga šta se želi približiti spoznaji istine. Oni zahtevaju više vremena, više urađenih testiranja, sa više lica ili jednim licem i služe za dublje istrage, čiji je osnovni cilj da se dođe do što više istine o slučaju, koji je predmet istraživanja. Ovi testovi se planski i sistematski rade u vojnim i policijskim aktivnostima, a mogu biti deo prijema u radni odnos ili za neki određeni zadatak-
Testovi koji se validiraju i ocenjuju, sa svojim podvrstama, imaju jednu zajedničku karakteristiku, a to je da softver poligrafa, ne može dati svoju ocenu, ako nisu urađena najmanje tri testa, sa rotacijom relevantnih i kontrolnih pitanja. Nakon završenog testiranja i pregleda rezultata koje daje softver poligrafa, poligrafski ispitivač mora pristupiti vizuelnom pregledu i ocenjivanju svakog poligrama. Uvidom u poligram, ispitivač daje utvrđeni broj pozitivnih ili begativnih bodova na svako relevantno pitanje, prateći i posmatrajući odgovore na svako pitanje i reakcije koje je testirano lice pokazalo.
Sumiranjem izvršenog ocenjivanja, zabeleženih promena koje su izazvane usled ponašanja ili pomeranja lica, poligrafski ispitivač daje svoju konačnu ocenu testiranja, koje sumira u formi pisanog izveštaja po osnovu softverski date ocene i ostvarenog ličnog uvida u svaku reakciju ponaosob u testu. Time se dolazi do odgovora na pitanje šta je laž, a šta istina. Da li je laž to što će poligrafski ispitivač na osnovu svog ličnog uverenja dati kao rezultat ili ono što će jedino moći dati na osniovu softverskih i bodovnih rezultata testa, kao istinu o tome kako je testirano lice dalo svoje odgovore.